top of page

Libretto | Arbeitsmaterial (Noten)

Der im Schäfer verborgene König
(il re pastore)

Pietro Metastasio: Übersetzung auf deutsch: Dresden, 1755 (unbekannt)

Übersetzung auf polnisch: Ks.Basili Popiel, Lwów 1780.

IL RE PASTORE

(Pietro Metastasio) - Drama per musica (1751)

ITALIANO
ATTO secondo

————

SCENA PRIMA

 

 Grande e ricco padiglione d’Alessandro da un lato, ruine insalvatichite d’antichi edifici dall’altro. Campo de’ Greci in lontano. Guardie del medesimo in vari luoghi.

 

TAMIRI in atto di timore, ELISA conducendola per mano

 

 ELISA

 Sieguimi. A che t'arresti?

 TAMIRI

Amica, oh dio,

 tremo da capo a piè. Torniam se m'ami, torniamo al tuo soggiorno.

 ELISA

 Io non t'intendo!

 T'affretti impaziente pria d'Agenore in traccia; ed or nol curi

 già vicina a trovarlo!

 TAMIRI

 Amor m'ascose

 da lungi il rischio; or che vi son comprendo

 la mia temerità.

 ELISA

Perché?

 TAMIRI

La figlia non son io di Stratone?

 ELISA

E ben?

 TAMIRI

Le tende non son quelle de' Greci? E se di loro mi scopre alcuno? Ah per pietà fuggiamo cara Elisa.

 ELISA

È follia. Chi vuoi che possa

 scoprirti in queste vesti? E se potesse scoprirti ognun, che n'avverrebbe? È forse

un barbaro Alessandro? Abbiam sì poche prove di sua virtù? Del re de' Persi e la sposa e la madre

 non sai...

 TAMIRI

Lo so; ma la sventura mia

 forse è maggior di sua virtù; non oso di metterle a cimento. Andiam.

 ELISA

Perdona;

 puoi tornar sola. Io nulla temo e voglio cercare Aminta. (Incaminandosi verso il padiglione)

 TAMIRI

Aspetta. Il tuo coraggio

 m'inspira ardir. (Risoluta)

 ELISA

Dunque mi siegui. (S’incamina come sopra)

 TAMIRI

Oh dio! (Fa qualche passo e poi s’arresta) Mille rischi ho presenti. No, non ho cor.

 ELISA

Dunque mi lascia. (Le fugge di mano)

 TAMIRI

 Ah senti.

 

    Al mio fedel dirai

 ch'io son... ch'io venni... Oh dio!

 Tutto il mio cor tu sai;

 parlagli col mio cor.

 

310   Che mai spiegar? Che mai

 dirti di più poss'io?

 Tu vedi il caso mio;

 e tu conosci amor.

(Parte)

 

 SCENA II

 ELISA, poi AGENORE

 

 ELISA

 Questa del campo greco

è la tenda maggior. Qui l'idol mio

 certo ritroverò.

 AGENORE

Dove t'affretti

 leggiadra ninfa? (Arrestandola)

 ELISA

 Io vado al re. (Vuol passare)

 AGENORE

Perdona, (La ferma)

 veder nol puoi.

 ELISA

Per qual ragione?

 AGENORE

Or siede co' suoi Greci a consiglio.

 

ELISA

Co' Greci suoi?

 AGENORE

Sì.

 ELISA

Dunque andar poss'io. (Incaminandosi)

 Non è quello il mio re.

 AGENORE

Ferma. Né pure (Arrestandola)

 al tuo re lice andar.

 ELISA

Perché?

 AGENORE

Che attenda Alessandro or convien.

 ELISA

L'attenda. Io bramo

 vederlo sol. (Come sopra)

 AGENORE

No; d'inoltrarti tanto

non è permesso a te.

 ELISA

Dunque l'avverti;

 egli a me venga.

 AGENORE

E questo

 non è permesso a lui.

 ELISA

Permesso almeno

 mi sarà d'aspettarlo. (Siede sopra un sasso)

 AGENORE

Amica Elisa

 va'; credi a me. Per ora deh non turbarci. Io col tuo re fra poco

 più tosto a te verrò.

 ELISA

No; non mi fido.

 Tu non pensi a Tamiri

 ed a me penserai?

 AGENORE

T'inganni. Appunto

 io voglio ad Alessandro di lei parlar. Già incominciai ma fui nell'opera interrotto. Ah va'. S'ei viene

 gli opportuni momenti

 rubar mi puoi.

 ELISA

T'appagherò. (S’alza) Ma senti.

 Se tardi, io torno.

 AGENORE

È giusto.

 ELISA

Addio. Fra tanto (S’incamina e poi si volge) non celare ad Aminta

 le smanie mie.

 AGENORE

No.

 ELISA

Digli (Come sopra) che le sue mi figuro.

 AGENORE

 Sì.

 ELISA

Da me lungi oh quanto

 penerà l'infelice! (Ad Agenore ma da lontano)

 AGENORE

Molto.

 ELISA

E parla di me? (Da lontano)

 AGENORE

 Sempre.

 ELISA

E che dice? (Torna ad Agenore)

 AGENORE

 Ma tu partir non vuoi. Se tutte io deggio (Con impeto)

 ridir le sue querele...

 

 

ELISA

 Vado; non ti sdegnar. Sei pur crudele!

 

    Barbaro! Oh dio mi vedi

divisa dal mio ben;

 barbaro, e non concedi

 ch'io ne dimandi almen.

 

    Come di tanto affetto

 alla pietà non cedi?

Hai pure un core in petto.

 Hai pure un'alma in sen.

(Parte)

 

 SCENA III

 AGENORE, AMINTA

 

 AGENORE

 Nel gran cor d'Alessandro, o dei clementi, secondate i miei detti

 a favor di Tamiri. Ah n'è ben degna

la sua virtù, la sua beltà... Ma dove,

 dove corri mio re?

 AMINTA

La bella Elisa

 pur da lungi or mirai; perché s'asconde?

 Dov'è?

 AGENORE

 Partì.

 AMINTA

Senza vedermi! Ingrata!

 Ah raggiungerla io voglio. (S’incamina)

 AGENORE

Ferma signor. (L’arresta)

 AMINTA

 Perché?

 AGENORE

Non puoi.

 AMINTA

Non posso!

 Chi dà legge ad un re?

 AGENORE

 La sua grandezza,

 la giustizia, il decoro, il bene altrui,

 la ragione, il dover.

 AMINTA

Dunque pastore

 io fui men servo. E che mi giova il regno?

 AGENORE

Se il regno a te non giova,

 tu giovar devi a lui. Te dona al regno il ciel, non quello a te. L'eccelsa mente,  l'alma sublime, il regio cor, di cui  largo ei ti fu, la pubblica dovranno felicità produrre; e solo in questa  tu dei cercar la tua. Se te non reggi,  come altrui reggerai? Come... Ah mi scordo

 che Aminta è il re. Che un suo vassallo io sono. Errai per troppo zel; signor perdono. (Vuole inginocchiarsi)

 AMINTA

Che fai! Sorgi. Ah se m'ami (Lo solleva) parlami ognor così. Mi par sì bella che di sé m'innamora

 la verità, quando mi sferza ancora.

 AGENORE

 Ah te destina il fato

veramente a regnar!

 AMINTA

 Ma dimmi amico;

 non deggio amar chi m'ama? È poco Elisa degna d'amore? Ho da lasciar regnante

 chi mi scelse pastore? I suoi timori,

 le smanie sue non denno farmi pietà? Chi condannar potrebbe

 fra gli uomini, fra i numi, in terra, in cielo la tenerezza mia?

 AGENORE

Nessuno. È giusta.

 Ma pria di tutto...

 AMINTA

Ah pria di tutto andiamo

 amico a consolarla e poi...

 AGENORE

T'arresta.

Sciolto è il consiglio; escono i duci; a noi viene Alessandro.

 AMINTA

 Ov'è?

 AGENORE

Non riconosci

 i suoi custodi alla real divisa?

 AMINTA

 Dunque?...

 AGENORE

Attender convien.

 AMINTA

Povera Elisa!

 AGENORE

    Ogn'altro affetto ormai

vinca la gloria in te.

 Parli una volta il re;

 taccia l'amante.

 

    Sempre un pastor sarai,

 se l'arte di regnar

pretendi d'imparar

 da un bel sembiante.

 

 SCENA IV

 ALESSANDRO e detti

 

 ALESSANDRO

 Agenore? (Ad Agenore che parte)

 AGENORE

Signor.

 ALESSANDRO

 Fermati. Io deggio

 poi teco favellar. Per qual cagione (Agenore si ferma)

 resta il re di Sidone (Ad Aminta)

ravvolto ancor fra quelle lane istesse?

 AMINTA

 Perché ancor non impresse

 su quella man che lo solleva al regno del suo grato rispetto un bacio in pegno. Soffri che prima al piede del mio benefattor... (Vuole inginocchiarsi)

 ALESSANDRO

 No; dell'amico

 vieni alle braccia; e di rispetto invece rendigli amore. Esecutor son io dei decreti del ciel; tu del contento che in eseguirgli io provo

sol mi sei debitor. Per mia mercede

 chiedo la gloria tua.

 AMINTA

 Qual gloria o dei

 io saprò meritar, se fino ad ora

 una greggia a guidar solo imparai?

 ALESSANDRO

 Sarai buon re, se buon pastor sarai.

Ama la nuova greggia

 come l'antica; e dell'antica al pari

 te la nuova amerà. Tua dolce cura

 il ricercar per quella

 ombre liete, erbe verdi, acque sincere non fu sinor? Tua dolce cura or sia e gli agi ed i riposi

 di quest'altra cercar. Vegliar le notti,

 i dì sudar per la diletta greggia,

 alle fiere rapaci esporti generoso in sua difesa, forse è nuovo per te? Forse non sai

 le contumaci agnelle

 più allettar con la voce

 che atterrir con la verga? Ah porta in trono, porta il bel cor d'Aminta; e amici i numi come avesti fra' boschi in trono avrai; sarai buon re, se buon pastor sarai.

 AMINTA

 Sì. Ma in un mar mi veggo

 ignoto e procelloso. Or se tu parti,

chi sarà l'astro mio? Da chi consigli

 prender dovrò?

 ALESSANDRO

Già questo dubbio solo

 mi promette un gran re. Del mar che varchi

 tu prevedi, e mi piace,

 già lo scoglio peggior. Darne consiglio

spesso non sa chi vuole,

 spesso non vuol chi sa. Di fé, di zelo, di valor, di virtù sugli occhi nostri fa pompa ognun; ma sempre eguale al volto

 ognun l'alma non ha. Sceglier fra tanti chi sappia e voglia è gran dottrina, e forse è la sola d'un re. Per mano altrui ben di Marte e d'Astrea l'opre più belle può un re compir; ma il penetrar gli oscuri nascondigli di un cor, distinguer chiara la verità fra le menzogne oppressa,

 è la grande al re solo opra commessa.

 AMINTA

 Ma donde un sì gran lume

 può sperare un pastor?

 ALESSANDRO

Dal ciel che illustra

 quei che sceglie a regnar. Nebbie d'affetti se dal tuo cor tu sollevar non lasci  a turbarti il seren, tutto vedrai.

Sarai buon re, se buon pastor sarai.

 AMINTA

 Tanto ardir da quei detti...

 ALESSANDRO

 Or va', deponi

 quelle rustiche vesti; altre ne prendi;

e torna a me. Già di mostrarti è tempo a' tuoi fidi vassalli.

 AMINTA

Ah fate o numi,

 fate che Aminta in trono

 sé stesso onori, il donatore e il dono.

 

    Ah per voi la pianta umile

prenda o dei miglior sembianza;

 e risponda alla speranza

 d'un sì degno agricoltor.

 

    Trasportata in colle aprico

 mai non scordi il bosco antico,

né la man che la feconda

 d'ogni fronda e d'ogni fior.

(Parte)

 

 SCENA V

 ALESSANDRO, AGENORE

 

 AGENORE

 (Or per la mia Tamiri

 è tempo di parlar).

 ALESSANDRO

La gloria mia

 me fra lunghi riposi

o Agenore non soffre; oggi a Sidone

 il suo re donerò; col nuovo giorno

 partir vogl'io. Ma, tel confesso, a pieno

 sodisfatto non parto. Il vostro giogo

 io fransi, è vero; io ritornai lo scettro

nella stirpe real; nel saggio Aminta

 un buon re lascio al regno, un vero amico

 in Agenore al re; sarebbe forse

 onorata memoria il nome mio

 lungamente fra voi; Tamiri, o dei,

sol Tamiri l'oscura. Ov'ella giunga

 fuggitiva, raminga,

 di me che si dirà? Che un empio io sono, un barbaro, un crudel.

 AGENORE

Degna è di scusa

 se figlia d'un tiranno ella temea...

 ALESSANDRO

Questo è il suo fallo; e che temer dovea?

 Se Alessandro punisce

 le colpe altrui, le altrui virtudi onora.

 

AGENORE

 L'Asia non vide altri Alessandri ancora.

 ALESSANDRO

 Quanta gloria m'usurpa! Io lascerei

tutti felici; ah per lei sola or questa

 riman del mio valore orma funesta.

 

 

 

AGENORE

 (Coraggio!).

 ALESSANDRO

Avrei potuto

 altrui mostrar, se non fuggia Tamiri,

 ch'io distinguer dal reo so l'innocente.

 

AGENORE

Non lagnarti; il potrai.

 ALESSANDRO

 Come?

 AGENORE

È presente.

 ALESSANDRO

 Chi?

 AGENORE

Tamiri.

 ALESSANDRO

E mel taci?

 AGENORE

Il seppi a pena

 che a te venni; e or volea...

 ALESSANDRO

 Corri, t'affretta,

 guidala a me.

 AGENORE

Vado e ritorno. (In atto di partire)

 

 

ALESSANDRO

Aspetta; (Pensa)

 (ah sì. Mai più bel nodo (Risoluto da sé)

non strinse amore). Or sì contento a pieno partir potrò. Vola a Tamiri e dille che oggi al nuovo sovrano

 io darò la corona, ella la mano.

 AGENORE

 La man!

 ALESSANDRO

 Sì amico. Ah con un sol diadema

di due bell'alme io la virtù corono.

 Ei salirà sul trono,

 senza ch'ella ne scenda; a voi la pace, la gloria al nome mio

 rendo così; tutto assicuro.

 AGENORE

 (Oh dio!)

 ALESSANDRO

Tu impallidisci! E taci!

 Disapprovi il consiglio? È pur Tamiri...

 AGENORE

 Degnissima del trono.

 ALESSANDRO

 È un tal pensiero...

 AGENORE

 Degnissimo di te.

 ALESSANDRO

Di quale affetto

 quel tacer dunque è segno e quel pallore?

 AGENORE

Di piacer, di rispetto e di stupore.

 ALESSANDRO

    Se vincendo vi rendo felici,

 se partendo non lascio nemici,

 che bel giorno fia questo per me!

 

    De' sudori ch'io spargo pugnando

non dimando più bella mercé. (Parte)

 

 SCENA VI

 AGENORE solo

 

 AGENORE

 Oh inaspettato, oh fiero colpo! Ah troppo, troppo o numi inclementi

 trascendeste i miei voti! Io non chiedea tanto da voi. Misero me! Ti perdo bella Tamiri e son cagione io stesso della perdita mia. Folle ch'io fui! Ben preveder dovea... Come! Ti penti Agenore infelice

 d'un atto illustre? E tu sei quel che tanta virtude ostenta? E quel tu sei che ardisce di correggere i re? Torna in te stesso; e grato ai numi... Ah rimirar potrai la tua bella speranza ad altri in braccio senza morir? No; ma la scusa è indegna

o Agenore di te. Se ami la vita

 men dell'onor, se più Tamiri adori

 che il tuo piacer, guidala in trono; e mori.

 SCENA VII

 AMINTA in abito reale e detti

 

 AMINTA

 Eccomi a te di nuovo; ecco deposte

 le care spoglie antiche. Avvolto in questi lucidi impacci alla mia bella Elisa mal noto forse io giungerò. Potessi almeno a lei mostrarmi.

 AGENORE

 Ah d'altre cure

 signore è tempo. Or che sei re, conviene che a pensar tu incominci in nuova guisa.

 AMINTA

Come! E che far dovrei?

 AGENORE

Scordarti Elisa.

 AMINTA

 Elisa! E chi l'impone?

 AGENORE

 Un cenno augusto

 di chi può ciò che vuole, e vuole il giusto.

 L'impone il ben d'un regno,

 l'onor d'un trono...

 AMINTA

 Ah vadan pria del mondo

tutti i troni sossopra. Elisa è stato,

 Elisa è il mio pensiere; e, fin che l'alma non sia da me divisa,

 sempre Elisa il sarà. Scordarmi Elisa!

 Ma sai com'io l'adoro?

Sai che fece per me? Sai come...

 AGENORE

Ah calma

 quegl'impeti o mio re.

 AMINTA

Scordarmi Elisa!

 Se lo tentassi, io ne morrei.

 AGENORE

T'inganni.

 Di tua virtù non ben conosci ancora

 tutto il valor. Sentimi solo, e poi...

 AMINTA

Che mai, che dir mi puoi?

 AGENORE

Che quando al trono

 sceglie il cielo un regnante... Ah viene Elisa;

 fuggiam. (Vede Elisa alla destra)

 AMINTA

Non lo sperar.

 AGENORE

Pietà signore

 di te, di lei. L'ucciderai se parli

 pria di saper...

 AMINTA

Non parlerò; tel giuro.

 AGENORE

No; dei fuggirla; andiam. Soffri un eccesso

 dell'ardita mia fé sol questa volta. (Lo prende per mano e s’incamina seco in fretta verso la sinistra)

 

 SCENA VIII

 TAMIRI dalla sinistra, ELISA dalla destra e detti

 

 TAMIRI

 Dove Agenore?

 AGENORE

Oh stelle!

 ELISA

Aminta ascolta.

 AGENORE

 Ah principessa!

 AMINTA

Ah mio tesoro!

 TAMIRI

E tanto

 attenderti convien?

 ELISA

 Tanto bisogna (Ad Aminta)

sospirar per vederti?

 TAMIRI

A me pensasti? (Ad Agenore)

 ELISA

 Pensasti a me? (Ad Aminta)

 TAMIRI

Posso saper qual sia (Ad Agenore)

 alfin la sorte mia?

 ELISA

 Ritrovo ancora

 il mio pastor nel re? (Ad Aminta)

 TAMIRI

Ma tu sospiri! (Ad Agenore)

 ELISA

 Ma tu non mi rispondi! (Ad Aminta)

 TAMIRI

Parla. (Ad Agenore)

 AGENORE

Dovrei... Non posso.

 ELISA

 Parla. (Ad Aminta)

 AMINTA

Vorrei... Non so.

 TAMIRI

Come!

 ELISA

 Che avvenne!

 TAMIRI, ELISA A DUE

 Ma parlate una volta!

 AGENORE

Ah che purtroppo

 si parlerà. Lasciateci un momento

 respirar soli in pace.

 TAMIRI

 Udisti Elisa?

 ELISA

Oh dei! Scacciarne! E tu che dici Aminta?

 AMINTA

 Ch'io mi sento morire.

 TAMIRI

 Intendo.

 ELISA

 Intendo.

 TAMIRI

 T'avvilì la mia sorte.

 ELISA

 Han quelle spoglie anche il tuo cor cangiato.

 TAMIRI

 Agenore incostante!

 ELISA

Aminta ingrato!

Ah tu non sei più mio.

 

 TAMIRI

Ah l'amor tuo finì.

 

 AMINTA

Così non dirmi oh dio.

 

 AGENORE

 Non dirmi oh dio così.

 

 ELISA

Dov'è quel mio pastore?

 

 TAMIRI

Quel mio fedel dov'è?

 

 AGENORE, AMINTA A DUE

Ah mi si agghiaccia il core!

 

 A QUATTRO

Ah che sarà di me!

 

 Fine dell’atto secondo

DER IM SCHÄFER VERBORGENE KÖNIG

(Pietro Metastasio) - Deutsche Übersetzung

DEUTSCH

Zweite Handlung ————

Erster Auftritt

Ein grosses und prächtiges Zelt vom König Alexander auf der einen, und verwilderte Überbleibsel von alten Gebäuden auf der andern Seite. Von weiten siehet man das Griechische Lager, und an verschiednen Orten Wachen aus demselben.

 

Tamiris in furchtsamer Stellung, Elisa, welche sie bei der Hand führet.

 

Elisa

Komm. Was verziehest du?

 

Tamiris

Ach, Freundin, ach ich zittre vom Haupt bis auf den Fuss. Kehr wiederum mit mir, wofern du mich noch liebst, nach deiner Wohnung zu.

 

Elisa

Ich sehe dich nicht ein. Du eilst von Ungeduld erst dem Agenor nach: und jetzt verlangst du nicht, da du ihm nahe bist, ihn nur einmal zu sehen!

 

Tamiris

Von weiten hat der Liebe Macht mir die Gefahr verheelt: Jetzt da ich nahe bin, seh ich erst ein, wie sehr verwegen ich gewesen.

 

Elisa

Wie so?

 

Tamiris

Bin ich vielleicht denn Stratons Tochter nicht?

 

Elisa

Und was folgt nun hieraus?

 

Tamiris

Gehören diese Zelter denn nicht den Griechen zu? Und wenn von ihnen nun mich einer nur entdeckt? Ach, um des Himmels Willen, Elisa, laßt uns fliehn.

 

Elisa

Sei nur so töricht nicht. Wen meinst du, dass er dich in diesen Kleidern kennt? Und wenn du allenfalls nun ja erkennet würdst, was würde denn geschehen? Ist Alexander ein Barbar? Kann man noch keine Proben sehen, dass er die Tugend übt? Weißt du nicht auf was Art des Königes von Persien Gemahlin und auch Mutter von ihm…

 

Tamiri

Ich weiß es wohl: Allein mein Unglück kann sehr leichte grösser noch als seine Tugend sein: Drum wag´ich nicht sie zu probieren. Laßt uns gehn. 

 

Elisa

Verzeih mir diesesmal: Geh du allein zurück. Ich fürchte mich vor nichts, und suche den Amynt. (Sie geht auf das Zelt zu)

 

Tamiris

Verziehe noch. Dein Muth macht mir ein frisches Herz. (entschlossen)

 

Elisa

So komm, und folge mir. (sie geht weiter, wie oben)

 

Tamiris

Ach Himmel! Die Gefahr stellt meinen Augen sich auf tausend Arten dar. (sie tut einige Schitte, und bleibt wieder stehen) Nein, nein, ich traue nicht.

 

Elisa

So lasse mich alleine gehen. (sie lässt sie von der Hand los)

 

Tamiris

Hör doch vor, was Tamiris spricht

 

Sag meinem Schatz: du hättst vernommen

Ich bleibe stets.. ich sei gekommen..

Du kennest ja mein ganzes Herze

Sprich nur so, wie dasselbe spricht.

 

Was hab´ich weiter vorzutragen?

Was soll ich dir noch mehrers sagen?

Du stehest ja, was mir begegnet, 

und kennest auch der Liebe Pflicht. 

        (geht ab)

 

 

Andrer Auftritt

Elisa, hernach Agenor

 

Elisa

Dies ist vom griechischen Lager das allergrößte Zelt. Hierinnen wird Amynt gewiß zu treffen sein.

 

Agenor

Wo gehst du artge Schäferin denn in so grosser Eile hin? (er hält sie auf)

 

Elisa

Ich will zu König gehen. (sie will weiter gehen)

 

Agenor

Verzeih: (er hält sie zurück) Du kannst anjetzt nicht vor ihn kommen.

 

 

Elisa

Aus was für Ursach denn?

 

Agenor

Er hält anjetzt mit seinen Griechen Rath.

 

Elisa

Mit seinen Griechen?

 

Agenor

Ja

 

Elisa

So kann ich immer gehn (sie will weiter gehen). Dies ist mein König nicht.

 

Agenor

Halt. Es ist dir auch nicht erlaubt (er hält sie zurück) zu deinem Könige zu gehen.

 

Elisa

Warum?

 

Agenor

Weil er anjetzt auf Alexandern warten muss.

 

Elisa

Dies kann er immer tun. Ich wünsch ihn so allein zu sehn. (wie oben)

 

Agenor

Nein: es steht dir nicht frei noch näher hin zun gehn.

 

Elisa

So sag ihm denn: ich sei allhier, und bäthe ihn zu mir zu kommen.

 

Agenor

Und dies ist wiederum ihm nicht erlaubt.

 

Elisa

So wird es wenigstens doch wohl erlaubet sein, dass ich ihn hier erwarten könne (sie setzen sich auf einen Stein)

 

Agenor

Elisa glaube mir, geh jetzo nur von hier, und stör uns lieber nicht. Ich will in kurzer Zeit mit deinem König zu dir kommen.

 

Elisa

Nein, nein, darauf kann ich nicht traun. Du denkest an Tamiris nicht, und wolltest doch an mich gedenken?

 

Agenor

Du irrest dich. Weil ich jetzt eben gegen Alexandern von ihr gedenken will. Ich hatt´es auch schon angefangen, allein ich ward gestört. Geh nur, denn wenn er kommt so könnte ich durch dich an der bequemen Stunde gar leicht gehindert sein.

 

 

Elisa

Ach dieses will ich tun (sie steht auf). Doch so viel sag ich dir. Wofern du lange bleibst, so bin ich wieder hier.

 

Agenor

Dies ist die Billigkeit.

 

Elisa

Leb wohl. Indessen (im Fortgehen, sie wendet sich aber wieder um) verheele nur nicht dem Amynt, wie Angst mir seinetwegen sei.

 

Agenor

Nein

 

Elisa

Sag ihm, (wie oben) dass ich mir die seinige weiß vorzustellen.

 

Agenor

Ja

 

Elisa

Was wird dieser arme nicht von mir entfernt erdulden müssen. (zum Agenor, aber von weiten)

 

Agenor

Viel

 

Elisa

Spricht er denn von mir? (von weiten)

 

Agenor

Stets.

 

Elisa

Und was sagt er denn? (sie kommt wieder zum Agenor zurück)

 

Agenor

Allein, du gehst ja nicht. Wenn ich dir alle Klagen (mit Heftigkeit) erzählte, wenn ich dir gleich alle seine Pein… 

 

Elisa

Ich geh: besänftge dich. Dies heißt doch grausam sein!

 

Barbar, ich bin, wie dir bekennt

Von meinem einzgen Gut getrennt:

Barbar, und du willst nicht erlauben 

Nur Nachricht von ihm einzuziehn.

 

Macht eine so vollkommne Liebe

Die denn zum Mitleid keine Triebe?

Du hast ja auch ein Herz im Leibe

Soll alle Regung von ihm fliehn?

     (geht ab)

 

 

Dritter Auftritt

Agenor, Amynt

 

Agenor

Ach gnädgen Götter gebt, daß Alexanders Herz wenn ich jetzt mit ihm reden werde, Tamiris günstig sein. Die Schönheit und die Tugend von ihr verdient es wohl… Wo aber eilet denn mein König jetzo hin?

 

Amynt

Ich habe ja Elisen, meine Schöne, von weiten hier gesehn: warum verbirgt sie sich? Wo ist dieselbe denn?

 

Agenor

Sie ist schon wieder fort.

 

Amynt

Und ohne mich zu sehn! Ist sie so undankbar! Ach ich will schleunigst gehn, dass ich sie wiederfinde (er will fortgehen)

 

Agenor

Verzeihe doch nur, Herr (er hält ihn zurück).

 

Amynt

Warum?

 

Agenor

Es geht nicht an.

 

Amynt

Es geht nichts an! Wer gibt denn meinem Könige Gesetze?

 

Agenor

Die eigne Grösse selbst, denn die Gerechtigkeit, der Wohlstand, anderer Heil, Vernunft und Schuldigkeit.

 

Amynt

So bin ich als ein Schäfer nicht so ein Knecht gewest. Was hilft mir denn das Reich?

 

Agenor

Wenn dir das Reich nichts hilft, so ist die Reih an dir, dass du ihm helfen sollst. Der Himmel schenket dich dem Reich, das Reicht nicht dir. Dein herrliches Gemüth, dein so erhabner Geist, dein königliches Herz, Womit er dich so reich beschenkt, die sollen die geliebten Ältern vom allgemeinen Besten werden: dargegen steckt darin allein von deinem eigenen der Grund. Kannst du dich nun nicht selbst regieren, wie stehst du andern vor? Wie… Doch ich überlege nicht, dass du mein König seist, und ich als Unterthan muss leben, mein Eifer hatte mich verführt: Ist wohl mein Fehler zu vergeben? (er will niederknien)

 

Amynt

Was thust du! Stehe auf. Ach wenn du mich noch liebst (er hebt ihn auf), so sprich stets so mit mir. Die Wahrheit machet mich durch ihre Schönheit so verliebet, dass sie mich auch entzückt, wenn sie Verweise giebet.

 

Agenor

Das Schicksal hat dich in der That recht zum regieren aussersehn.

Amynt

Allein sag mir mein Freund: Soll man das, was uns liebt, dann nicht auch wieder lieben? Verdient Elisa keine Neigung? Soll ich als König die verschmähn, die mich als Schäfer wählt? Soll mein Erbarmen denn durch ihre Furcht, und Bangigkeit nicht aufgemuntert sehn? Kann von den Menschen wohl, ja von den Göttern selbst, im Himmel, und auch Erden meine Trieb zur Zärtlichkeit von sie getadelt werden?

 

Agenor

Nein, dies wird nicht geschehn. Der Trieb ist zu gerecht. Allein vors erste muss…

 

Amynt

Vors erste gehen wir, mein Freund, und tröften sie, hernach…

Agenor

Verziehe doch. Der Rath hat aufgehört: Die Feldherrn gehn schon fort: Und Alexander kommt jetzt grade auf uns zu.

 

Amynt

Wo ist er?

 

Agenor

Kannst du nicht erkennen daß dieses seine Leute sind?

 

Amynt

Daher…

 

Agenor

Mußst du verziehn.

 

Amynt

Elisa, armes Kind.

 

Agenor

Denk daß dir jetzo Ruhm, und Ehre

Sonst keine Leidenschaft gehöre.

Laß blos anjetzt den König sprechen, 

Und den Verliebten stille sehn

 

Du wirst den Hirtenstab stets führen,

Wenn dir zum löblichen regieren

Die nöthigen Verdienst´ und Kräfte

Ein schön Gesichte soll verleihn.

 

 

Vierter Auftritt

Alexander, und die Vorigen

 

Alexander

Agenor? (zum Agenor, welcher fortgehen will)

 

Agenor

Herr.

 

Alexander

Verzieh, weil ich was nöthiges noch mit dir sprechen muß. Wie kommt es aber denn (Agenor bleibt stehn) daß noch Sidoniens sein König unverändert (zum Amynt) mit seinem Schäfer Staat wie vor umgeben ist?

 

Amynt

Weil er demjenigen noch nicht die Hand geküßt, dem er mit Freuden will Pfand und Versicherung geben, mit grösster Ehrfurcht stets zu seinem Dienst zu leben. Daher erlaube erst, dass ich zu dessen Füssen, der mein Wohltäter ist… (er will niederknien)

 

Alexander

Nein, komme nur vielmehr in deines Freundes Arm: und laß mich lauter Liebe an statt der Ehrfurcht sehn. Ich setze bloss die Schlüsse des Himmels in das Werk: Du sollst mir vor die Lust die ich in selbigen Vollziehung stets empfinde, sonst vor nichts dankbar sehn. Denn ich zu meinem Lohn verlange nichts, als deinen Ruhm.

 

Amynt

Und was für einen Ruhm erwerb´ich in der Welt; ich der ich nichts gelernt als auf was Art und Weise man soll einer Heerde Schafe führen?

 

Alexander

Bleib jederzeit ein guter Hirt, so wirst du auch recht gut regieren. Lieb deine neue Heerde nur, wie du der alten thast, so wirst du auch, wie von der alten, der neuen Liebling sein. Warst du nicht bis anher mit grösstem Fleiß bedacht, dass schattenreichste Feld, das beste Gras, das reinste Wasser vor jene auszusehn? Nun gieb reicht fleißig Acht, dass du Bequemlichkeit und Ruh vor diese Schaffen kannst. Scheint es dir entwann neu vor deine so geliebte Heerde bei Tage wie den Nacht in vollem Schweiß zu sehn: und von der wilden Tiere Wut mit äusserster Gefahr dieselbe zu befrein? Weißt du vielleicht noch nicht, wie du die wiederspenstigen Schafe mehr mit der Stimme an dich locken, als mit der Strafe schrecken kannst? Ach bring das schöne Herz Amyntens auf den Thron: Du wirst der Götter Freundschaft da so sehr als in den Wäldern spüren: Bleib jederzeit ein guter Hirt, so wirst du auch recht gut regieren.

 

Amynt

Ja, aber jetzo komm´ich in ein stürmisches und unbekanntes Meer. Wenn du nun von mir gehst, wer wird mein Leistern sehn? Und wer ertheilet mir nun einen guten Rath?

 

Alexander

Auch dieser Zweifel selbst zeigt, dass du wirst gewiß ein grosser König sein. Du siehst schon von dem Meer dass du nun überschifft (o wie erfreut es mich) die schlimsten Klippen ein. Oft gäbe einer gern dawieder einen Rath, und ist dazu zu schwach: Ein stärkrer thut es nicht. Vor unsern Augen zwar rühmt leicht ein jeder sich, der Tapferkeit, der Tugend, des Eifers und der Treu: Doch eines jeden Herz ist nicht wie sein Gesicht. Wen unter allen nun man wählen soll, und will ist große Wissenschaft und wohl die einzige die einem König eigen. Er kann durch fremde Hand die Grössten Sachen thun, die Krieg und Recht begehrt: allein die finstern Winkel der Herzen einzusehn, so dass der Wahrheit Macht in vollem Glanz erscheint, wenn sie die Lüge unterdrücket, dies ist das grosse Werk das sich nur bloss für einen König schicket.

 

Amynt

Allein woher hofft denn ein armer Schäfer nun dergleichen großes Licht?

 

Alexander

Vom Himmel, welcher stets die Könige erleucht, die er dazu erwählt. Laß aus dem Herzen nur der Leidenschaften Dunst zu keiner Zeit entstehn, dass du kannst helle sehn; so wird dich nichts verführen. Bleib jederzeit ein guter Hirt, so wirst du auch recht gut regieren.

 

Amynt

Dies Reden macht mir so viel Muth…

 

Alexander

Nunmehro geh´ und leg die schlechte Kleidung ab: Nimm andere davor: und komm alsdenn zurück. Es ist die höchste Zeit der Unterthanen Treu dich öffentlich zu zeigen. 

 

Amynt

Ach Götter gebet doch, dass sich Amynt zwar bis zum Purpur schwinge, doch sich selbst, dem der ihn beschenkt, und dem Geschenkte Ehre bringe.

 

Gebt, Götter, dass der kleine Baum, 

durch euch zu bessrem Ansehn steige, 

Und seinem würdgen Gärtner zeige,

Dass dessen Hoffnung gründlich sei.

 

Gebt, dass er auf der neuen Höh

Ein stetig dankbar Angedenken

Dem alten Walde möge schenken,

Und bleibe seinem Wärter treu.

    (gehet ab)

 

 

Fünfter Auftritt

Alexander, Agenor

 

Agenor

(Anjetzo ist es Zeit, dass ich zu der Tamiris besten spreche)

 

Alexander

Mein Ruhm, Agenor, giebt nicht zu, dass ich in langer Ruh mich hier verweilen kann. Ich mache Sidon heut mit seinem König ein Geschenk: und morgen mit dem Tage soll schon mein Aufbruch sehn. Allein ich geh´, ich wills gestehn, nicht ganz zufrieden weg. Ich habe euer Joch zerbrochen, es ist wahr: Der Scepter ist aufs neu durch mich beim rechten Stamm: ich lasse einen guten König dem Reiche im Amt: dem König in Agenor auch einen wahren Freund: Vielleicht blieb unter euch auf lange Zeit mein Angedenken in vollem Seegen stehn: Tamiris nur, o Himmel! Nur die verdunkelt es. Was wird man an dem Ort von Alexandern sagen, wo sie vertrieben irrt? Dass er ein Bösewicht, Barbar, und Tiger sei.

 

Agenor

Man kann ihr wohl verzeihn, dass sie aus Furcht als Tochter des Tyrannen…

 

Alexander

Darinn hat sie gefehlt: Was machte ihr denn Furcht? Straft Alexander Lasterthat, so wird die Tugend auch von ihm davor verehret.

 

Agenor

Vor dir hat aber Asien von Alexandern nichts gehöret.

 

Alexander

Wie schwächt sie meinen Ruhm! Ich liesse jedermann beglückt, und froh zurück: Ach aber sie allein muss meiner Tapferkeit ein solcher Schandfleck sein.

 

Agenor

(Agenor, fasse Muth!)

 

Alexander

Ich hätte aller Welt gezeigt, dass ich unschuldige nicht mit den schuldigen vermenge, wär nur Tamiris nicht geflohn.

 

Agenor

Beklage dich nur nicht: du hast noch das Vermögen.

 

Alexander

Auf was für eine Art?

 

Agenor

Sie ist ja noch zugegen.

 

Alexander

Wer?

 

Agenor

Die Tamiris.

 

Alexander

Wie? Und du verschweigst es mir?

 

Agenor

Ich habe es kaum gewusst, so kam ich auch zu dir: und jetzo wollt ich gleich…

 

Alexander

Lauf, eile was du kannst, und führ sie zu mir her.

 

Agenor

Ich geh, und komme gleich zurück. (im Fortgehen)

 

Alexander

Verzieh: (er bedenket sich)

(entschlossen, und vor sich) (O ja. So ein schön Bündniß hat die Liebe nie gemacht.)

Nun werd ich recht vergnügt von Sidon können gehn. Eil zur Tamiris, sag, dass ich die Krone heut dem neuen König gebe, und sie durch ihre Hand zur Königin erhebe.

 

Agenor

Durch ihre Hand!

 

Alexander

Nicht anders. So weiß ich, dass ich mit einer Krone zwei schöner Seelen Werth zu gleicher Zeit belohne. Denn er kommt auf den Thron, und sie steigt nicht herab: So geb ich euch den Frieden, und meinem Rahmen seinen Ruhm, und jedem wird sein Theil beschieden.

 

Agenor

(O Himmel!)

 

Alexander

Du wirst blaß! Und schweigst!

Verdammst du meinen Rath? Tamiris ist doch wohl…

 

Agenor

Des Thrones mehr, als allzuwürdig.

 

Alexander

Und der Gedanken…

 

Agenor

Ist vollkommen deiner werth.

 

Alexander

Welche eine Leidenschaft soll dein Verblassen denn, und Schweigen nun bedeuten? 

 

Agenor

Dass Freud´, und Ehrfurcht, und Erstaunen in mir streiten.

 

Alexander

Wenn ich durch Siegen euch beglücke, 

Und lasse keine Feind zurücke;

Wer kann vergnügter sein als ich!

 

Kein schönrer Lohn vor alles Schwitzen

Und alle Müh erwartet mich.

 

 

Sechter Auftritt

 

Agenor allein

O unerwarteter, o allzuherber Streich! Ihr überschreitet ja, auch mich erzürnte Götter, mein Wünschen allzusehr. So viel hab´ich von euch ja niemahls noch verlangt. Ich ärmster, ich verliere Tamiris, und bin noch dazu an dem Verluste Schuld. Wie thöricht war ich nicht! Konnt ich vorher nicht sehn… Wie! Unglückseeliger Agenor, reuet dich schon eine große That? Und gleichwohl prahlest du, dass du viel Tugend hast? Und schreibst den Königen so gar noch Lehren vor? O! Gehe in dich selbst: und laß den Göttern Dank… Wie aber? Kannst du wohl dein liebstes auf der Welt in andern Armen sehn, und nicht des Todes sehn? Nein: aber schicket sich die Ausflucht wohl vor dich? Schätz Ehre mehr als Leben; Und gilt dein Liebstes mehr als Wohllust, so erwirb Tamiris einen Thron; setze sie darauf, und stirb.

 

 

 

Siebenter Auftritt

Amynt in königlicher Kleidung, und der Vorige.

 

Amynt

Hier bin ich wiederum: mein altes liebes Kleid ist nunmehr abgelegt. Wer weiß ob ich jetzt noch in diesen glänzenden und schweren Hindernissen Elisen kenntlich bin. Könnt ich mich wenigstens derselben lassen sehn.

 

Agenor

Ach, Herr, es ist anjetzt zu andern Sorgen Zeit. Jetzt, da du König bist, so mußt du deinen Sinn auf neue Sachen lenken.

 

Amynt 

Wie! Und was soll ich thun?

 

Agenor

Nicht an Elisen mehr gedenken.

 

Amynt

Nicht an Elisen! Wer befiehlts?

 

Agenor

Ein unumstösslicher Bescheid, der thun kann, was er will und sucht die Billigkeit, das Wohl des Reichs befiehlt es dir, die Ehre eines Throns…

 

Amynt

Ach eher mag der Thron der Welt zu Grund und Trümmern gehn. Elisa war, und ist bloss meines Sinnes Zweck: und wem ich jederzeit, so lang ich lebend bin, will die Gedanken schenken, das wird Elisa sein. Nicht an Elisen mehr gedenken! Weißt du denn aber auch, wie sie mein Herz verehrt? Weißt du was sie für mich gethan: weißt du auch was für Art…

 

Agenor

Ach, Herr, besänftige doch diese Ungeduld.

 

Amynt 

Nicht an Elisen mehr gedenken! Versucht´ichs nur einmal, würd´ich des Todes sein.

 

Agenor

Ach du betrügest dich. Dir ist nicht unbekannt, wie weit von deiner Tugend die grossen Kräfte gehn. Hör mich nur an: hernach…

 

Amynt

Was wird es aber sein, was du mir sagen kannst?

 

Agenor

Dass wenn der Himmel einen Fürsten zum Throne ausersehn… Dort kommt Elisa ja; Ach laßt uns eiligst fliehn. (er sieht Elisen von der rechten Seite)

 

Amynt

O dieses hoffe nicht.

 

Agenor

Herr, so erbarme dich nur über dich und sie. Du tödst sie durch dein Reden, eh´und bevor du weißt…

 

Amynt

Ich rede nichts davon: ich schwöre dir es zu.

 

Agenor

Nein, nein: du musst sie fliehn. Komm. Trage nur dießmahl mit der Verwegenheit von meiner Treu Geduld. (er nimmt ihn bei der Hand, und gehet mit ihm geschwind auf die linke Seite zu)

 

Achter Auftritt

Tamiris von der linken, Elisa von der rechten Seite, und die Vorigen.

 

Tamiris

Wo geht Agenor hin?

 

Agenor

Ihr Sterne!

 

Elisa

Hör Amynt.

 

Agenor

Prinzessin!

 

Amynt

Ach mein Schatz!

 

Tamiris

Ist es erlaubt, dass man so lange auf dich warten muss?

 

Elisa

So lange soll geseufzet werden eh man dich Einmahl sehen kann? (zum Amynt)

 

Tamiris

Hast du an mich gedacht? (zum Agenor)

 

Elisa

Dachst du indessen denn an mich (zum Amynt)

 

Tamiris

Erfahr ich endlich denn was noch mein Schicksal sei? (zum Agenor)

 

Elisa

Find ich den Schäfer nicht in meinem Könige? (zum Amynt)

 

Tamiris

Du seufzest aber ja! (zum Agenor)

 

Elisa

Du antwortst aber nicht! (zum Amynt)

 

Tamiris

So rede wenigstens (zum Agenor)

 

Agenor

Ich sollte… ach es ist nicht möglich! 

 

Elisa

So rede doch Einmahl (zum Amynt)

Amynt

Ich wollte… auch es geht nicht an.

 

Tamiris

Wie!

 

Elisa 

Was geht aber vor!

 

Tamiris, Elisa

So redet doch einmal.

 

Agenor

Ach es wird noch genug von uns geredet sein. Gebt einen Augenblick, dass wir allein in Ruh uns nur erhohlen können.

 

Tamiris

Elisa hörst du wohl?

 

Elisa

Wie! Ihr verjaget uns! Was sagst du denn, Amynt?

 

Amynt

Dass ich die Todes Angst empfinde.

 

Tamiris

Ich sehe alles ein.

 

Elisa

Wie die Gedanken durch die Kleider bei dir so gar verändert sind!

 

Tamiris

Du ungeständiger Agenor!

 

Elisa

O du undankbarer Amynt

(Quartett)

Ach du bist ja nicht mehr der meine

 

Tamiris

Ach deine Liebe endigt sich!

 

Amynta

O rede doch nicht nach dem Scheine.

 

Agenor

Ein falscher Schein betrüget dich.

 

Elisa 

Wo sind mien Schäfer aufgehalten?

 

Tamiris

Ist mein getreuer nicht mehr hier?

 

Agenor, Amynt

Das Blut in Adern will erkalten.

 

Alle viere

Ach was wird endlich noch aus mir!

 

 
Ende der Andern Handlung
Dritte Handlung >>
KRÓL PASTERZ

(Pietro Metastasio) - Polskie tłumaczenie

POLSKI
Akt drugi

————

 

SCENA I

Wielki i bogaty namiot Alexandra, z jednej strony, z drugiej lasem porosłe rozwaliny starodawnych budynków. Obóz grecki w odległości. Tegoż straże po różnych miejscach.

 

Tamira z bojaźnią. Eliza prowadząca ją za rękę. 

 

Eliza

Chodź za mną. Czego się wstrzymujesz?

 

Tamira

Przyjaciółko! O nieba! Od stóż do głowy drżę z bojaźni. Wróćmy się, jeśli mnie kochasz, wróćmy się do pomieszkania twego. 

Eliza

Ja ciebie nie rozumiem. Pierwej spieszyłaś się nie cierpliwie szukać Agenora, a teraz będąc bliska znalezienia go, zdajesz się oń niedbać.

 

Tamira

Miłość ukryta, niebezpieczeństwo odległe, teraz, kiedy mi stawa przed oczyma, poznaję mój nierozum. 

 

Eliza

Dla czego?

 

Tamira

Alboż nie jestem córką Stratona?

 

Eliza

Coż zatym?

 

Tamira

Te, co widzisz, nie sążto namioty Greckie? A jeżeli mnie który z nich postrzeże… ach dla mołości bogów! Uciekajmy Elizo kochana.

 

Eliza

Próżna bojaźń. Któźby cię mógł poznać w tym odzieniu? A gdyby i poznał, cóżby złego stąd mogło dla ciebie wyniknąć? Pewnie Alexander jest okrutny? Małożto mamy dowodów jego cnoty? NIe wiesz, że królów Perskich i matka, i żona…

 

Tamira

Wiem, ale moje nieszczęście może być większe nad cnotę jego. Nie śmiem doświadczać. Uciekajmy, Elizo kochana.

 

Eliza

Wybacz. Mo0esz sobie sama powrócić! Ja niczego się nie lękam, i chcę szukać Aminty.

 

Tamira

Twoja odwaga i mnie iść zachęca. (rezolwowana).

Eliza

Nu? To budźże (chcąc iść jak wyżej),

 

Tamira

O nieba! (uczyniwszy kilka kroków, zatrzymuje się) Tysiąc niebezpieczeństwa mi stawa przed oczyma. Nie mogę. Nie mam serca.

Eliza

Więc mnie opuszczasz? (wyrywa się z rąk).

 

Tamira

Ach! Słuchaj, powiedz ode mnie kochankowi mojemu.

Powiedz mu ty, że ja muszę…

Zem jest… że przyszłam (o Boże!)

Samy ty wiesz moją duszę,

Co ledwie smutek znieść może.

 

Jakże ci się wytłumaczę, 

Mając umysł skołatany?

Wszak patrzysz na moje płacze,

Stan miłości opłakany!

(odchodzi)

 

 

SCENA II

Eliza, potem Agenor.

Eliza

Ten jest największy namiot Grecki. W nim zapewnie kochanka mego znajdę.

 

Agenor

Dokąd to spieszysz, piękna Nimfo? (zatrzymując ją)

 

Eliza

Do króla. (chce iść)

 

Agenor

Wybacz (zatrzymuje) widzieć go nie możesz.

 

Eliza

Z przyczyny?

 

Agenor

Bo teraz ma radę z Grekami swemi.

 

Eliza

Z swoiemi Grekami?

 

Agenor

Tak jest.

 

Eliza

Więc ja mogę pójść (chce iść). Alboż on nie jest królem moim?

 

Agenor

Zaczekaj (zatrzymując). Ani ci do króla twego iść wolno.

 

Eliza

Dla czego?

 

Agenor

Należy mu teraz na Alexandra czekać.

 

Eliza

Niech sobie nań czeka, ja tylko zobaczyć się pragnę (chce iść).

 

Agenor

Nie, Elizo, tego ci nawet pozwolić nie można.

 

Eliza

Więc mu daj znać- aby do mnie przyszedł.

 

Agenor

To znowu jemu nie wolno.

 

Eliza

Przynajmniej wolno będzie, żebym go na tym miejscu czekała (usiada).

 

Agenor

Elizo przyjaciółko! Wierz mi, lepiej pójść. Nie przeszkadzaj teraz. Prędzej ja do ciebie przyjdę z królem twoim.

 

Eliza

Nie, Agenorze. Wierzyć ci nie mogę. Ty już zapomniał o Tamirze, a miałbyś pamiętać o mnie?

 

Agenor

Mylisz się. Właśnie z Alexandrem chcę o niej mówić. I owszem jużem był mówić zaczął, ale mi przerwano mowę. Ach pódź! Jeśli nadejdzie, możesz mi znowu przeszkodzić sposobnego czasu. 

 

Eliza

Uczynię zadosyć woli twojej. Ale pamiętaj (wstaje, dochodzi, potym się obraca) nie taić przed Amintą zmartwienia mego.

 

Agenor

Nie będę.

 

Eliza

Powiedz mu (jak wyżej) że ja czuję i jego zmartwienia.

Agenor

Dobrze.

 

Eliza

Och! Jak on nieszczęśliwy! Beze mnie tęsknić musi! (do Agenora)

 

Agenor

Do niepojęcia.

 

Eliza

Mawiaż o mnie? (z daleka)

Agenor

Zawsze.

 

Eliza

Cóż, przecię mówi? (powraca do Agenora)

 

Agenor

Ale ty widzę odejść nie chcesz? Jeżeli ci mam (z urazą) wszystkie narzekania jego rozprawiać…

 

Eliza 

Odchodzę, nie gniewaj się. Jednak okrutny ty jesteś!

Okrutny (och nieba!) widzisz, 

ze tracę kochanka mego,

Okrutny! I jeszcze szydzisz,

kiedy się pytam o niego? 

Jak na takie me zmartwienia

Litość ciebie nie porusza?

Nie zna litości wzruszenia:

Zwierzęca w tych piersiach dusza!

(odchodzi).

 

SCENA III

Agenor, Aminta

 

Agenor

Bogowie łaskawi! Sprawcie, aby słowa moje skłoniły wielkiego Alexandra serce, na stronę Tamiry. Ach warta jest tego jej cnota, jej piękność… Ale dokądże, dokąd spieszysz, mój królu?

 

Aminta

Piękną tu Elizę dopiero z daleka ujrzałem, czegoż się skryła? Gdzież jest?

 

Agenor

Odeszła.

 

Aminta

Nie widząc się ze mną! niewdzięczna! Ach chcę ją koniecznie dogonić (idzie).

 

Agenor

Zatrzymaj się, Panie (zatrzymuje go(,

 

Aminta

Dla czego?

 

Agenor

Nie możesz.

 

Aminta

Nie mogę? Któż te prawo daje królowi?

 

Agenor

Jego majestat, sprawiedliwość, przyzwoitość, dobro narodu, rozum, powinność. 

 

Aminta

Więc ja pasterzem byłem wolniejszy? A na cóż mi się przyda królestwo?

 

Agenor

Jeżelić się królestwo nie przyda, przydasz się ty królestwum Nieba cię jemu dają, nie jego tobie. Myśl wysoka, dusza wspaniała, serce monarsze, które ci łaskawe dały przeznaczenia, powinny sprawić narodu szczęśliwość, a w tej jedynie tyś swojej szukać powinien. Jeżeli sobą rządzić nie zechcesz, jak potrafisz rządzić innemi? jak… Ach! Zapominam, że Aminta jest królem, że poddanym jego jestem. Pobłądziłem przez gorliwość zbyteczną. Racz mi to darować Panie (chce rzucić się do nóg).

 

Aminta

Co czynisz? Wstań. Ach jeźli mnie kochasz, (podnośi go) tak mi zawsze mów szczerze.

W oczach moich tak piękna jest prawda że do miłości porusza, nawet w ten czas, kiedy mnie przymusza. 

 

Agenor

O prawdziwie do królowania przeznaczony przez boskie wyroki!

 

Aminta

Ale powiedz mi przyjacielu, czyli kochać nie powinienem tej, która mnie kocha? Pewnie Eliza mało jest godna miłości? Mamże opuścić, zostawszy na tronie, tę która mnie obrała, kiedym był pasterzem? Jej bojaźni, jej narzekania czy nie powinnyż wzbudzić we mnie litości? Kto z ludzi, kto z bogów na ziemi, na niebie mógłby tę moją czułość potępiać?

 

Agenor

Nikt zajste, słuszna jest. Pierwej atoli nad wszystko…

 

Aminta

Ach! Pierwej nad wszystko pojdźmy, przyjacielu, pocieszyć ją, a potym…

 

Agenor

Zaczekaj, Panie! Rada się skośczyła, wychodzą wodzowie, zaraz tu do nas Alexander przyjdzie.

 

Aminta

Gdzie jest?

 

Agenor

Czyliż po mundurze królewskim nie poznajesz jego straży?

Aminta

Więc…

 

Agenor

Zatrzymać się potrzeba.

Aminta

Biedna Elizo!

 

Agenor (Aria)

Czas, by wszystkie względy, Panie

Sława zatłumiła w tobie.

Niech król mówi w twej osobie,

Pasterz niech mówić przestanie,

Pasterzem tylko na tronie

będziesz, jeśli królowania

Sztuki uczyć się z kochania,

zechcesz, na twej pięknej łonie.

 

 

SCENA IV

Alexander i ciż sami

Alexander

Agenorze (do Agenora).

 

Agenor

Panie!

 

Alexander

Mam pomówić z tobą. Dla jakiej przyczyny (do Agenora, który się zatrzymuje) król Sydoński jeszcze do tych czas zostaje w swojej gróbej odzieży?

 

Aminta

Bo jeszcze na znak wdzięczności nojej nie ucałowałem dobroczynnej ręki, która mnie na tron wynosi, dozwól wprzody, nich u nóg dobrodzieja…

 

Alexander

Nie, przyjacielu, pódź raczej, niech cię przycisnę do serca mego. Miłości ja, nie szanowania od ciebie żądam. Wypełniam niebios wyroku, i tylko mi winien jesteś za radość, która czuję, wykonywając one. Nic ja więcej w nadgrodę nie pragnę, tylko szczególnie chwały twojej.

 

Aminta

Na jakąż, o nieba! Na jakąż chwalę zasłużyć potrawię, kiedy do tych czas nie umiem, jak tylko strzedz trzody przed zwierzem!

 

Alexander

Będziesz król dobry, tylko bądź dobrym pasterzem. Kochaj tę nową trzodę, ja dawną kochałeś, a nowa będzie kochałać rówinie jak tamta. Szukać dla tamtej chłodów przyjemnych, młodych ziołek, wód czystych, nie byłpż dla ciebie zabawą słodką? Teraz nich ci bęDzie słodką zabawą szukać dla tej spokojności i wygód. Trawić besennie nocy, dzień w potach przepędzać dla ulubionej trzody, stawić się mężnie dla tej obrony przed zwierzem drapieżnym: nowąź to jest rzeczą dla ciebie, nie umiesz pewnie uporne owieczki więcej głosem wabić, niżeli łaską postraszać?

Ach! Zachowaj na tronie piękne serce Aminty, a bogów przyjaźń, którąś miał w lasach, wiecznym na tronie utrzymasz przymierzem, będziesz król dobry, tylko będź dobrym pasterzem.

 

 

Aminta

Tak, ale się widzę na nieznajomym i burzliwym morzu. Więc gdy się oddalisz, któż mi ukażę drogę? Od kogo zasięgnę rady?

 

Alexander

Ta sama wątpliwość wielkiego mi w tobie obiecuje króla. Podoba mi się, że w tym, na które się puszczasz, morzu przewidzasz najstraszniejszy szkopuł. Dawać nam rady często nie umie, kto chce. Często nie chce, kto umie. Każdy się okazuje w oczach naszych z wiernością, męstwem, gorliwością, cnotą: ale nie każdy z powierzchowną postawą ma duszę zgodną. Chcieć i umieć między tylu uczynoć wybór niezawodny, wielką jest umiejętnością, i tylko podobno królom samym właściwą. Można przez cudzą rękę i pokoju i wojny najpiękniejsze wykonać dzieła. Ale przeniknąć ciemne serca skrytości, pradę przytłumioną fałszem na widok wydobyć- dzieło jest samemu zostawione królowi.

 

Aminta

Zkądże tak wielkiego światła może się spodziewać pasterz?

Alexander

Z nieba, które hojnie do udziela tym, co do korony przeznacza.  Ufaj, że, jeżeli nie dozwolisz, aby namiętności chmury ćmiły twojej duszy jasność, przyniesie mi wyniesienie, które przedsiębierzem.  Będziesz król dobry, tylko bądź dobrym pasterzem. 

 

Aminta

Niepojętą odwagę ta mowa twoja…

 

Alexander

Idźże teraz, rzuć tę pastuszą odzieżę. Weź inną, i do mnie powracaj: Czas już, abym cię ukazał wiernym twoim poddanym.

 

Aminta

Ach sprawcie bogowie, sprawcie, aby Aminta na tronie, czcił wasz dar, dawcę, i swe uwieńczone skronie.

Bogowie! Niechaj drzewko nikczemne 

Ozdoby z łaski waszej nabywa,

Niech Alexander w radość opływa, 

Te jego prace nie są daremne.

Niech nie zapomni pasterskiej chaty,

Na wyniosłą górę brzesadzone, 

Ni ręki, którą jest ozdobione

W piękne gałęzie, liście i kwiaty.

(odchodzi).

 

 

SCENA V

Agenor i Alexander

 

Agenor 

(Czas za Tamirą mówić).

 

Alexander

Nie pozwala, Agenorze, chała moja dłużej w pokoju zostawać. Dnia dzisiejszego dam króla Sydonie, a jutro ztąd ruszyć myślę. Aleć wyznaję, że nie zupełnie kontent odjeżdżam: złamałem wasze jarzmo, to prawda, przywróciłem berło królewskiemu pokoleniu, zostawuję w mędrym Amincie królestwu dobrego króla, w Agenorze prawdziwego królowi przyjaciela. Możeby w długie wieki od was wielbione było imię moje. Tamira go jedna zacimia. Gdziekolwiek się ona obróci, błąkając się biedna, co mówić o mnie będą? Że barbarzyniec jestem, niezbożny, okrutny.

 

Agenor

Godna jest przebaczenia, jeżeli córką tyrana lęka się…

 

Alexander

Błąd to jest jej samej, i czego się miała lękać? Alexander jednych karze zbrodnie, ale uwieńcza cnoty niewinnych. 

 

Agenor

Azja nie zna jeszcze Alexandrów innych.

 

Alexander

Jak wielka mi ona chwałę porywa! Zostawiłbym wszystkich szczęśliwych. Ach! Dla niej jednej zostaje zwycięstwa mego ślad fatalny. 

 

Agenor

(Dobra nadzieja).

 

Alexander

Byłbym pokazał, gdyby nie uciekła Tamira, że umiem od występku oddzielić niewinność.

 

Agenor

Nie narzekaj, Panie, jeszcze możesz.

 

Alexander

Jako?

 

Agenor

Jest przytomna.

 

Alexander

Kto?

Agenor

Tamira

 

Alexander

I nic nie mówisz?

 

Agenor

Dowiedziałem się dopiero, idąc do ciebie, a teraz chciałem…

 

Alexander

Idź, spiesz się, prowadź ją do mnie.

 

Agenor

Idę i powracam w momencie. (chce iść)

 

Alexander

Zaczekaj. (myśłi) Tak jest, nigdy nie uczyniła miłość związku piękniejszego, otóż teraz mogę oddalić się zupełnie kontent. Biegaj do Tamiry, i powiedz, że dzisiaj ja koronę, ona da rękę nowemu królowi.

 

Agenor

Rękę?

 

Alexander

Tak, przyjacielu: jedną koroną uwieńczę cnotę dwóch serc pięknych. Aminta tron osiędzie bez tego, żeby mu go Tamira miała ustąpić Tym sposobem dla was pokój, dla mego imienia zabespieczę chwałę.

 

Agenor

(O Boże!)

 

Alexander

Ty bledniejesz, i milczysz? Pewnie się nie podoba moje zdanie? Przecież Tamira…

 

Agenor

Warta tronu.

 

Alexander

A myśl taka…

 

Agenor

Godna Alexandra.

 

Alexander

Cóż więc sprawuje w tobie bladość i milczenie?

 

Agenor

Radość, respekt, i podziwienie.

 

Alexander

Kiedy podbić chcąc świat cały

Dla miej wiekopomnej chwały,

Szczęśliwe czynię narody.

Za tysiączne me kłopoty

I przelane w bojach poty,

Piękniejszej nie chcę nadgrody.

(odchodzi).

 

SCENA VI

Agenor sam

 

O niespodziany! O razie okrutny! Ach! Nadto bogowie nielitościwi, nadto przewyższyliście me żądania! Nie prosiłem ja od was tyle, nieszczęśliwy! Utracam cię, piękna Tamiro, a tej straty ja sam przyczyną jestem. Co za szalony byłem! Należało mi przewidzieć… ale jako? żałujesz, Agenorze, nierozmyślny, tak chwalebnego postępku? Tyż to jesteś, który się tak bardzo chełpisz z cnoty? Tyż to śmiesz poprawiać królów? Upamiętaj się, a wdzięczny bogom… ach! Czyliż będziesz mógł widzieć piękne nadzieje twoje w ręku cudzych, i nie umrzeć? nie. Lecz takie ekskuzy, Agenorze, nie są godne ciebie. Jeżeli kochasz honor bardziej nad życie, jeżeli więcej, niż własną rozkosz, szacujesz Tamirę, narzekań próżnych nie wywieraj. Wprowadź Tamirę na tron, a potym umieraj.

 

 

SCENA VII

Aminta w odzieniu królewskim, i ten sam.

 

Aminta

Otóż znowu do ciebie powracam. Już zrzuciłem dawną moją odzieże. Podobno mnie piękna Eliza nie łatwo pozna w tych błyszczących się uwikłanego zawadach. Ach! Gdybym też ją zobaczyć mógł…

 

Agenor

Panie! Czas iać się innego starania. Teraz, gdy jesteś królem, należy, abyś inaczej myśleć zaczął.

 

Aminta

Jako? I cóżem powinien czynić?

 

Agenor

Zapomnieć Elizy.

 

Aminta

Elizy? A któż to rozkazuje?

 

Agenor

Rozkazuje dobro królestwa, honor tronu…

 

Aminta

Ach! Pierwej niech się obalają wszystkie całego świata trony. Eliza była zawsze, Eliza jest najpierwszą myślą moją. I puki żyć będę, nigdy Elizy nie spuszczę z myśli. Zapomnieć Elizy? Wieszże, jak ją kocham? Wiesz co dla mnie ona czyniła? Wiesz, jak…

 

Agenor

Ach! Mój królu! Uspokuj te zapędy. 

 

Aminta

Zapomnieć Elizy? Umarłbym, gdybym tego chciał dpświadczać. 

 

Agenor

Mylisz się. Jeszcze nie poznajesz dosyć całego męstwa cnoty twojej. Posłuchaj mnie tylko, a potym…

 

Aminta

Co potym?

 

Agenor

Ze, kiedy niebo obiera kogo do tronu… Ach! Idzie Eliza (widzi Elizę z prawej strony) uciekajmy. 

 

Aminta

Nie spodziewaj się tego.

 

Agenor

Panie! Mniej litość nad sobą, i nad nią. Zabijesz ją, jeśli się dowiesz…

 

Aminta

Nic nie powiem, poprzysięgam ci to.

 

Agenor

Nie, musisz uciekać. Podźmy, ten raz doważnej mojej wierności zbytek racz zcierpieć. (bierze go za rękę, i prowadzi go w lewą stronę)

 

SCENA VIII

Tamira z lewej, Eliza z prawej strony, i ciż sami.

 

Tamira

Dokąd, Agenorze?

 

Agenor

Do nieba!

 

Eliza

Aminto, słuchaj!

 

Agenor

Ach księżniczko!

 

Aminta

Ach moje kochanie!

 

Tamira

Tak długo to na ciebie czekać należy?

 

Eliza

Tak wiele to wzdychać trzeba, żeby się z tobą zobaczyć? (do Aminty)

 

Tamira

Mogęż wiedzieć na czym skończy się moja dola?

 

Eliza

Znajdujesz jeszcze mego pasterza w królu? (do Aminty)

 

Tamira

Ale ty wzdychasz! (do Agenora)

 

Eliza

Ale ty nic mi nie mówisz! (do Aminty)

Agenor

Musiałbym… nie mogę.

Eliza

Mów. (Do Aminty)

 

Aminta

Chciałbym… Nie umiem.

 

Tamira

Cóż jest?

 

Eliza

Cóż się stało?

 

Tamira-Eliza (do obydwóch)

Ale przecież mówcie.

 

Agenor

Ach! Aż nadto mówić się będzie. Dajcie nam pokój na moment, niech sami odetchniemy. 

Tamira

Elizo! Słyszałaś?

 

Eliza

O Bogowie! Odpędzać nas od siebie! A ty Aminto, co mówisz?

 

Aminta

Mówię że na mnie bije pot śmiertelny.

 

Tamira

Rozumiem

 

Eliza

Rozumiem.

 

Tamira

Upodlił cię mój los nieszczęśliwy. 

 

Eliza

Purpura królewska zmieniła serce twoje.

 

Tamira

Agenorze niestateczny.

 

Eliza

Niewdzięczny Aminto.

Quartett

Ah! Ty nie jesteś już moim.

 

Tamira

Widzę żeś jest przeniewierca.

 

Aminta

Nie mów tak z kochankiem twoim!

 

Agenor

Nie rań mi tak mego serca!

 

Eliza

Zdrajcyś tylko wart nazwiska.

 

Tamira

Gdzieź jest me słodkie kochanie?

Aminta-Agenor

Jakże mi ból serce ściska!

 

Aminta-Agenor-Eliza-Tamira

Ah! Coż się to te mną stanie?

 

 

 

KONIEC AKTU DRUGIEGO

musik


Richter
Beim Klicken des Titels erscheint ein PDF.

Hasse

Allegro man non troppo B-Dur

Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 04:47

Allegretto, che sia vivo ma non troppo cacciato C-Dur

Oboe1-2, Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 03:04

(Allegro?) f-moll

Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 04:01

Andantino, cioè un poco lento, accio il carattere dell'aria non perda la dovuta sua espressione, e vivacità.  G-Dur

2 Horns (G), 2 Oboe (flutes?), Violin1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 04:00

Un poco andante A-Dur

Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 05:14

Andante C-Dur

Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 04:25

Moderato, ossia maestoso, ma non troppo eccessivamente lento C-Dur

Horns in C, Oboe 1-2, Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 04:44

(Allegro?) D-Dur

Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 05:06

(Allegro?) G-Dur

Horns in G, Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 01:44

Allegro, e con spirito, ma non troppo presto B-Dur

Oboe 1-2, Violin 1, Violin 2, Viola, Bc

00:00 / 02:10
bottom of page