MAX MARSCHALK
SKRZAT
W ramach projektu „Teatr muzyczny Maxa Marschalka” wystąpił razem z muzyką melodramatyczną do „Hannele” Gerharta Hauptmanna:
10 października 2020 r.
Muzeum Miejskie Gerhart Hauptmann Haus in Jelenia Góra
oraz
11 października 2020 r. Herrenhaus Goßwitz
Reżyser: Eleni Ioannidou
Kostiumy: Anna Utko
Fortepian: Mateusz Słowikowski
Zawód:
Maria: Małgorzata Przybysz (Mezzo)
Krasnal: Mikołaj Bońkowski (bas)
Hänschen: Christian Bild (tenor)
Gospodyni: Eleni Ioannidou (sopran)
We współpracy z Gerhart-Hauptmann-Haus w Hirschbergu i Herrenhaus Gosswitz.
Projekt sfinansował Komisarz ds. Kultury i Mediów w Muzeum Śląskim w Görlitz oraz Konsulat Generalny RFN we Wrocławiu.
„Das Wichtelchen” powstało około 1900 roku na podstawie libretta Moritza Heimanna, męża siostry Maxa Marschalka. Nawiasem mówiąc, Gerhart Hauptmann był mężem drugiej siostry Marschalka, Margarette. „Wichteln” to duchy domowe, które pojawiają się w różnych baśniach z Europy Środkowej, ale także w kulturze słowiańskiej. Mogą być dobrzy lub źli, to zależy od ludzi, z którymi spędzają czas.
W operze w jednym akcie Maxa Marschalka elf zaprzyjaźnia się z młodą Marią, która jest nianią w domu kobiety i opiekuje się jej synem Hansenem. Hänschen lubi piosenki i historie swojej niani. Zapytana, skąd Marie znała te piosenki, odpowiedziała, że uczyła ją trochę wróżki. Ale Hans musi od czasu do czasu iść spać, a wtedy chochlik pojawia się za piecem. Zaczyna rozmawiać z młodą dziewczyną i sprawia, że przypomina sobie incydent, który odepchnęła dawno temu. Mroczny sekret dziewczyny zostaje wtedy ujawniony, a opera kończy się dramatycznym finałem. Ale do końca nie wiemy, kim naprawdę jest ten wróżka i dlaczego się pojawił?
Max Marschalk jest autorem muzyki do wielu utworów Gerharta Hauptmanna, takich jak „Und Pippa tanzt”, „Sunken bell” czy „Schluck und Jauch”. Pierwszym i najważniejszym był „Hanneles Himmelfahrt”, który przełożyła na język polski Maria Konopnicka. To właśnie Bolko von Hochberg, jako dyrektor Teatru Królewskiego w Berlinie, umożliwił premierę w 1893 roku. Hannele jest półsierotą, która maltretowana przez ojca z desperacji rzuca się do lodowatej rzeki. Uratowana przez mieszkańców wioski i ich nauczyciela Gottwalda leży umierając obok siostry Marty i widzi we śnie, jak wszyscy wokół przemieniają się w anioły. W niebie widzi, jak jej ukochany nauczyciel przemienia się w „obcego” (Jezusa), który przyjmuje ją w raju. Hannele była debiutancką rolą wielu późniejszych wielkich aktorek, takich jak Pola Negri.
Max Marschalk (Berlin, 1863 - Pobierowo, 1940) był niemieckim kompozytorem, pedagogiem muzycznym, krytykiem muzycznym i wydawcą muzycznym. Był synem kupca i sklepikarza Fritza Marschalka oraz śpiewaczki Laury Marschalk. Był też starszym bratem skrzypaczki, aktorki i pacyfistki Margarete Hauptmann, drugiej żony Gerharta Hauptmanna. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie (malarstwo) i pobierał prywatne lekcje kompozycji u Heinricha Urbana. Od 1885 pracował jako krytyk muzyczny, od 1895 do 1933 w „Vossische Zeitung”. Pracował również jako nauczyciel śpiewu. Do 1934 był właścicielem berlińskiego wydawnictwa muzycznego „Dreililien”. Marschalk był bardzo bliskim przyjacielem kompozytorów Gustava Mahlera i Richarda Straussa. Jako kompozytor tworzył opery i muzykę teatralną, zwłaszcza dla swojego szwagra Gerharta Hauptmanna, ale także utwory orkiestrowe i wiele pieśni.
Projekt stowarzyszenia Ars-Augusta eV we współpracy z muzeum miejskim Gerhart Hauptmann Haus w Hirschbergu i dworem Goßwitz. Ufundowany przez dział kultury dla Śląska w Muzeum Śląskim w Görlitz oraz konsulat RFN we Wrocławiu.